نگاهی به فیلم IP MAN 4: THE FINALE

وقتی حرف از داستانهای اکشن گ فویی مدرن می شود، جذابیتی به نام IP MAN وجود دارد که همه باید حداقل یک بار آن را تجربه کنند. دونی ین برای آخرین بار نقش استاد گ فو که مربی بروس لی بود را اجرا کرده است. قسمت جدید ایپ من درحالی که سرشار از مبارزات جذاب است، ولی در مجموع یک داستان بسیار شخصی و ضد مهاجرتی است. این اثر یک خداحافظی خوب و رضایت بخش با رویکرد ملی در قبال یک استاد بزرگ گ فو است. داستان این قسمت به موضوعات سنگینی چون نژاد پرستی، مهاجرت، مشکلات نوجوانان و کنترل عصبانیت اشاره دارد.

عمده بحث در مورد فیلم های ایپ مَن تا به امروز اساس واقعی بودن خطوط داستان آن بوده است. اما این بار سازندگان با وارد کردن عناصر داستانی مورد نظر خود سعی در نمایش موارد حماسی تر و بزرگ تر کرده اند. در واقع هدف سازندگان انتقال پیام ملی گرایی در پشت این قهرمانان فولکلور بوده است، که در گذشته به عنوان افراد واقعی در بین مردم زندگی می کرده اند. علاقه مندان به سینمای هُنگ کُنگ و سینمای چین همواره شاهد قهرمانانی ملی چون وانگ فی هونگ، فانگ سای یوک و هوآ یوانجیا بر پرده سینما بوده اند. و این نشانه از علاقه و رویکرد سینما به اسطوره ها و قهرمانان ملی است. جنبه های بیوگرافی این فیلم ها همیشه در خدمت قوس شخصیتی و داستانی قهرمانانه این اشخاص بوده است. اما پرداختن به این موارد شاید از نظر خیلی ها مسخره باشد، چرا که آنها همیشه در خدمت یک هدف بودند که آن میهن است. 

حالا فیلم جدید ایپ من نیز هدفش را همین قرار داده، البته شاید نتوانسته به روشنی آن را بگوید و اجرا کند. دلیل این ناتوانی شاید دو دلی فیلمساز در ارائه یک نمای شخصی و بیوگراف محور به همراه یک تِم ملی بوده است. وقتی بخواهیم هر دو طرف ماجرا را پیش ببریم و فیلمنامه درستی نداشته باشیم چنین مشکلی پیش می آید. برای مثال فیلم ابتدا وجود سرطان ایپ من را بیان می کند که بخش بزرگی از افتتاحیه است، اما متعاقباً تا پایان فیلم دیگر این موضوع ذکر نمی شود. اما از طرفی دیگر حس قهرمانی که Ip Man برای تجسم در آن دارد، هنوز هم در سراسر فیلم قابل لمس است، اما همین نیز هرگز به سطوح فراتر از یک سمبل گرایی عادی هم نمی رسد. شاید بروز برخی از احساس های بی پروا نتیجه ای از فیلم باشد که سعی می کند ماده عاطفی بیشتری را از داستان بیگانه هراسی خود بیرون بیاورد، اما نوشته پایان فیلم آن را نیز خراب می کند.

وم گنجاندن شخصیت بروس لی و مهاجرت ماجرا به سان فرانسیسکو اساساً تبدیل نژادپرستی به نقطه کانونی فیلم نیست. اما فیلمساز در این مورد با شرایط کنونی جهان و آمریکا تصمیمی آگاهانه گرفته است، حتی اگر شعاری باشد، چنین شعاری برای امروز جوامع نیاز است. اما تمام این موارد به عبارت ساده یک ترفند قدیمی با کارایی کمتری به نسبت فیلم های پیشین است. در پایان، فارغ از روایت کلی، فیلم های Ip Man همیشه در مورد مبارزه و گ فو بوده اند. مبارزات جایی است که سه فیلم اول به طور مداوم در آن درخشیده اند، و بخش اعظم این درخشش به فیزیک عالی دونی ین مربوط بوده است. در این قسمت نیز سکانس های مبارزه ای یکپارچه و جذابی وجود دارد که گاهی حتی به شیرینی خاصی کارتونی هم می شوند. آنچه در مورد صحنه های مبارزه The Finale مشکل ساز است، شاید آخرین مبارزه این فیلم باشد که متأسفانه طعم ناخوشایندی را برای هر طرفدار فرنچایز به جای می گذارد. من به شخصه از پتانسیل فراوان اسکات ادکیز خبر دارم اما نمی دانم چرا در فیلم از این درون مایه بزرگ ادکیز در مبارزه استفاده کامل نشده است.

در انتها یک مونتاژ خوب وجود دارد که بازتاب سه فیلم قبلی است که هم نوستالژیک است و هم از نظر عاطفی شارژ می شوید. اما کلیت فیلم این احساس را به شما نمی دهد. در پایان، Ip Man 4: The Finale به جای یک فینال واقعی، بیشتر شبیه قسمت میانی اما تقریباً خوشایند است. در مجموع اگر طرفدار این فرنچایز بوده اید باز هم از این فیلم لذت خواهید برد.